معرفی

منطقه آزاد ماکو، سرزمینی گمشده در تاریخ و جغرافیا که گوشه ای از زیبایی و عظمت خلقت را درخود جای داده است. این منطقه سرزمین شگفتی های طبیعت و تاریخ است. منطقه آزاد ماکو شامل شهرستان های ماکو، شوط و پلدشت است که در حدود 400 هزار هکتار وسعت دارد و از نظر وسعت بزرگترین منطقه آزاد ایران و دومین منطقه آزاد جهان بعد از منطقه آزاد شانگهای چین محسوب می شود. این منطقه به تنهایی حدود 80 درصد کل مساحت مناطق آزاد کشور را به خود اختصاص داده‌ و با 130 کیلومتر مرز مشترک با جمهوری ترکیه و 140 کیلومتر با جمهوری آذربایجان( نخجوان) یکی از غنی ترین مناطق آزاد کشور محسوب می شود که قریب  120 کیلومتر از کریدور ترانزیت بین المللی شمال به جنوب و شرق به غرب از آن عبور می کند.

دشت های وسیع حاصلخیز، مراتع سرسبز، چشم اندازهای کوهستانی و دیواره های سنگی عظیم، چشمه‌های آب گرم، رودخانه های دایمی و فصلی، دریاچه های گوناگون با طبیعتی افسونگر، غارهای دهان گشوده، چشمه های بهشتی،  قلعه ها، کاخ ها و عمارت ها، بازارچه های مرزی همه با زیبایی شگفت انگیز خود این منطقه را به زیباترین شکل ممکن توصیف می کنند.

این منطقه به دلیل برخورداری از ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی، تمدن کهن، جاذبه‌های تاریخی فراوان، زیبایی‌های طبیعی به همراه پوشش گیاهی،طبیعت بکر و دست نخورده،  شرایط آب و هوایی متنوع در چهارفصل، اماکن و ابنیه تاریخی بی نظیر از دوره های کهن، صنایع دستی و دست بافته‌های عشایر از همه مهم تر مردم خونگرم و مهمان نواز یکی از مهم ترین قطب‌های گردشگری شمال‌غرب کشور محسوب می‌شود.

جاذبه های گردشگری

کاخ موزه باغچه جوق

کاخ موزه باغچه جوق در دو کیلو متری جاده ماکو – بازرگان و در روستای باغچه جوق قرار دارد. این کاخ در سال 1272 هجری شمسی ( 1893 میلادی ) به دستور اقبال السلطنه ماکویی (یکی از سرداران مظفرالدین شاه) ساخته شده است. بنای کاخ باغچه جوق به صورت دو طبقه با سقف شیروانی در وسط باغی به مساحت 11 هکتار صورت گرفته است که چشم انداز زیبایی را به منطقه داده است. از نظر بکارگیری مصالح، سیستم آرایش و نوع در و پنجره دارای اسلوب خاص خود است که علاوه بر ویژگی های معماری ایرانی، تاثیر و نفوذ شیوه ساختمانی فرنگی در برخی از عناطر تشکیل دهنده آن بخوبی مشهود است. نقاشی های موجود در بنا که با دقت و ظرافت تمام در جبه داخلی طبقات همکف و اول انجام گرفته حاکی از ذوق و هنر صاحبان فن است که توسط هنرمندان چیره دست انجام شده است.

عمارت کلاه فرنگی

بنای کلاه فرنگی در خیابان طالقانی شهر ماکو قرار دارد و قسمتی از یک مجموعه بزرگ متعلق به علی قلی خان بیات ماکو در زمان قاجار است و مانند نگینی در وسط شهر ماکو است و جلوه خاصی دارد. این عمارت در دو طبقه با پوشش شیروانی و طرح هشت ضلعی منظم بنا شده و دارای تزیینات گچبری، آیینه کاری و نقاشی است. نقوش داخلی این بنا به شکل صلیب است دور تا دور آن بالکن و دارای بیست ستون است.

عمارت شیر و خورشید

بنای شیر و خورشید در خیابان طالقانی و جنب عمارت کلاه فرنگی واقع شده است و متعلق به یکی از افراد خانواده بیات ماکویی در دوره قاجار است. از این بنا به عنوان شورای دادرسی شهر نیز نامبرده می شود. این بنا در دو طبقه بوده و دارای پنجره های چوبی و گچ بری های بسیار زیبایی در ستون ها و نمای بنا می باشد.

بنای بانک ملی

این بنا متعلق به احمد خان بیات ماکو معروف به افخم السلطنه بوده و در دوره قاجار در وسط یک باغ بزرگ در حدود 5/2 هکتار زمین و در دو طبقه با پلان مستطیل شکل با معماری پیشرفته آن زمان طراحی و بنا شده و محل زندگی نامبرده و خانواده ایشان بوده است. بعدا این بنا به بیمارستان ارتش تبدیل شده و چند سالی ادامه داشته که بعد از اشغال ماکو توسط روس ها، از این بنا به عنوان کنسولگری محل استفاده شده است. در زمان نخست وزیر وقت (قوام السلطنه) که روش ها به کشورشان بازگشتند، این بنا به عنوان بانک ملی شعبه ماکو مورد استفاده  قرار گرفته شده و تا سال 1352 ادامه می بابد.

عمارت شهربانی

این بنا در خیابان امام خمینی (ره) شهر ماکو قرار دارد و توسط یکی از خوانین ماکو ساخته شده است که بعدها توسط شهربانی سابق خریداری شد. تاریخ احداث این بنا نامشخص است. اما با توجه به کتیبه موجود در تالار آیینه، تاریخ ساخت آن سال 1320 ه.ق است. بنای قدیمی شهربانی ماکو به صورت دو طبقه احداث شده است. طبقه اول فاقد تزئینات و واحدهای با ارزش وسیع است. ولی در طبقه دوم آن از نظر طرح کلی، پلان و نورپردازی و تقسیمات معقول و تناسبات معماری و به کارگیری شیوه آرایش زمان خود، مانند وجود تالار آئینه کاری و درب های بزرگ ارسی در تالار آئینه و اطاق های مجاور آن با شیشه های رنگین و تزئینات گچ بری جبهه خارجی شامل سرستون های تزئینی و مجسمه های و اشکال گل و بوته و …، ارزش و بهای زیادی را به این بنا بخشیده است. پلان بنا تقریبا فرم بنای کاخ موزه باغچه جوق را القاء می کند.

بنای دارایی

بنای دارای ماکو مربوط به دوره قاجار است و در فضای باغ مانند با ابعاد 50 *80 به شکل مستطیل در دو طبقه و به صورت کاملا قرینه احداث شده است. این بنا در سمت شمال غرب خیابان امام ماکو قرار گرفته و همچون سایر ابنیه تاریخی ماکو بر روی سکویی سنگی برپا شده است. بنای دارایی به صورت نواری در جهت شرقی- غربی شکل گرفته و دو پیش امدگی مختصر به میزان 7/2 متر از طرفین در بخش شمالی، ورودی های اصلی به طبقه فوقانی را شکل می دهند. اختلاف سطح محوطه شمالی و جنوبی بنا به میزان 1/3 متر است و بنا در سه تراز احداث شده است.

قلعه قبان

در ضلع شمال غربی شهر ماکو، صخره ای است دارای فرورفتگی و برآمدگی بسیار شگفت انگیز و دیدنی که در اصطلاح محلی، قیه نامیده می شود. این صخره بی نظیر هم چون سایبانی، بخش وسیعی از فضا را در بر گرفته که در زیر همین سایه، آثار تاریخی و معماری جالبی باقی مانده که به آن قلعه می گویند و این قلعه را نیز برج و باروهای زیبا و مستحکمی دربر گرفته که به صلابت و عظمت قلعه افزوده است. قلعه قبان یکی از بناهای زیبای تاریخی ماکو است و در بافت قدیمی شهر ماکو در زیر کلاهک سنگی مشرف به این شهر واقع شده است. این منطقه زیباترین و در عین حال ترسناک ترین محلی است که انسان می تواند در آن زندگی کند؛ محدوده قلعه قبان در گذشته بافت اصلی شهر با حصارها، برج و باروهای بلند، پادگان نظامی و مراکز اقامتی و خدماتی در زیرسایه کلاهک بزرگ سنگی قرار داشته و در دوره های تیموری، صفوی، قاجار و معاصر آباد بوده است.

ایوان فرهاد (بام فرهاد)

در۷ کیلومتری شهر ماکو در کنار جاده ماکو بازرگان در روستای سنگر قرار گرفته است. این اثر در مجاورت یک دژ تاریخی مربوط به دوره اورارتو ساخته شده و متعلق به قرن هفتم ق.م می باشد؛ که شامل یک پله کان حجاری شده سنگی ارتباطی با سه اتاق تو در تو با تاقچه های سنگی است. در مجاورت آن و در کنار رودخانه قربانگاه این شهر باستانی واقع شده است.

کلیسای زور زور (ننه مریم)

کلیسای زور زور در ۲۰ کیلومتری ماکو و در روستای بارون واقع است. این کلیسا، شامل دو کلیسای قدیم متعلق به قرن هفتم و یک کلیسای دیگر متعلق به قرن 14 میلادی است که روی کلیسای قدیمی ساخته شده است. بنای این کلیسا در سال 1367 به دلیل آبگیری سد بارون، با حفظ مدارک معماری و با مصالح موجود عینا به نقطه ای مرتفع تر در 600 متری محل اصلی منتقل گردیده است. کلیسای زور زور تنها اثر ثبت شده منطقه آزاد ماکو در فهرست میراث جهانی یونسکو است.

پل بشگوز (پل پنج چشمه)

پل بشگوز در فاصله حدود یک کیلومتری شهر ماکو واقع شده است. براساس منابع موجود قدمت این پل به زمان صفویه بر می گردد. ابعاد کلی بنا به طول 51 متر و عرض 5/3 متر می باشد. طول دهانه چشمه بزرگ 7 متر و کوچکترین چشمه 5/4 متر است و ضخامت پایه ها نیز 2 متر می باشد. طاق چشمه بزرگ از نوع طاق های هلوچین و چشمه های کوچک از نوع جناغی است و روش اجرای طاق ها نیز به صورت تیغه اجرا گردیده است که در لبه طاق هر دو طرف از یک ردیف سنگ به عنوان شابلون اجرای کار استفاده شده است. در ساخت پل از سنگ های پاک تراش در لبه ها و همچنین پوشش استفاده گردیده است و همچنین از سنگ هایی به شکل نامنظم برای پوشش دهی سطوح استفاده شده است.

پل قلعه جوق

این پل به طول 10 متر و عرض 4/5 متر در کنار روستای قلعه جوق و به عنوان راه ارتباطی گذشته قلعه جوق با ماکو احداث شده است. پل قلعه جوق از یک دهانه بزرگ و یک دهانه کوچک تشکیل شده و مصالح مورد استفاده در این پل نیز به مانند پل بشگوز ماکو از سنگ و گچ می باشد. این پل به واسطه قرار گیری روی بستر صخره ای رودخانه، پی سازی ندارد و در واقع پایه های پل بر روی بستر صخره ای استوار شده اند.

پل کشمش تپه

این پل در شهرستان ماکو و در نزدیکی روستای کشمش تپه قرار دارد. از نوع معماری پل کشمش تپه نشانگر این است که این اثر مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی است. این پل از سه دهانه با تاق هایی با خیز کم و با مصالح سنگی در پایه های پل و آجر در پوشش استفاده شده است. پایه های این پل دارای آب شکن های منحنی شکل در هر دو طرف هستند. در این پل از سنگ های سیاه و سفید در ایجاد تزئینات استفاده شده است و این تزئینات در امتداد پایه های پل یه شکل لوزی با سنگ های سفید در میان کادر سیاه رنگ قرار و همچنین از سنگ های سیاه در لبه تاق ها استفاده شده است که در واقع کادر دهانه پل را مشخص کرده است.

دیواره سنگی ماکو

این دیواره سنگی عظیم، به طول تقریبی 7 کیلومتر شهر ماکو را در ضلع شمالی در چنبره خود گرفته و صحنه ای خوفناک ولی بسیار زیبا خلق نموده است. دیواره سنگی ماکو یکی از بزرگترین کلاهک های سنگی خمیده جهان با شیب منفی 40 درجه، با نام قیه را در خود جای داده است که چون چتری بر فراز شهر ماکو گسترده است و یکی از کتیبه های تاریخی ایران، در دل این کلاهک سنگی به عنوان یکی از خمیده ترین صخره های جهان به دستور شاه عباس صفوی نقش بسته است. 

صخره نوردی

منطقه آزاد ماکو فارغ از تاریخ کهن و پر زرق و برق خود، یک ویژگی منحصربه فردی نیز دارد که در بین مناطق آزاد ایران آن را مجزا می کند و آن طبیعت سنگی و صخره ای آن است. منطقه آزاد ماکو با توجه به داشتن دیواره های عظیم سنگی (کوه های چرکین، سبدداغی، قیه و …) جاذبه های خوبی برای صخره نوردان دارد و مکان بسیار ایده آلی برای برگزاری تورها و فستیوال های منطقه ای، ملی و بین المللی سنگ و صخره نوردی است.

ورزش های تفریحی و پروازی (پاراگلایدر)

منطقه آزاد ماکو به لحاظ داشتن ارتفاعات کوتاه و بلند، جایگاه ویژه ای برای ورزش های پروازی دارد. علاقمندان به این ورزش های مفرح و ماجراجویانه، کوه های ماکو را بهشت پاراگلایدر و سایر وسایل پروازی می دانند. سایت های قابل پرواز در منطقه آزاد ماکو در محور گردشگری قره خاچ به لحاظ موقعیت جغرافیایی به گونه ای است که زمان دسترسی به عملیات تیک آف و لندینگ خلبانان پاراگلایدر در مدت زمان کمی امکان پذیر است.

چشمه ثریا

چشمه ثریا، چشمه ای بزرگ و دیدنی در شمالی ترین نقطه جغرافیایی ایران بین مرز ایران و ترکیه واقع شده است. مجاورت با کوه های پوشیده از برف آرارات در خاک ترکیه و حضور عشایر و روستاهای متعدد با فرهنگ ها و آداب و رسوم های مختلف در مسیر این چشمه، آن را به عنوان یکی از قطب های گردشگری و طبیعت گردی منطقه آزاد ماکو  مطرح کرده است.

سو دره سی (دره رند)

سو دره سی که بیشتر به نام دره رند شناخته می شود، در شمال شهر ماکو و در امتداد روستای رند قرار دارد.  وجود یک رود خانه پر آب و مزارع و صخره های عظیم  این محل را به یک تفرجگاه زیبا و خوش آب و هوا تبدیل کرده است.

منشور های بازالتی

ستون منشور های بازالتی ماکو در 25 کیلومتری ماکو در کنار جاده ماکو به چالدران قرار دارد و یکی از نمونه های کم نظیر جهان است که حاصل انجماد گدازه های آتشفشانی در دوره سوم زمین شناسی است. در این منطقه، انقباض ناشی از انجماد گدازه و نیروی کششی در سه جهت موازی با سطح گدازه و توده آذرین در جهت قائم، ستون های شش گوش مستقیم خلق کرده است.

آبگرم شوط

چشمه آب گرم شوط در محیطی دلپذیر و مفرح در حاشیه شهر شوط واقع شده است. آب گرم شوط دارای دو سرچشمه اصلی است که به فاصله تقریبی 40 متری بر روی پشته ای با ارتفاعی متفاوت از هم واقع شده‏اند. مظهر اصلی چشمه را یک حوضچه طبیعی به شکل نامنظم تشکیل می دهد که در اثر رسوب گذاری آب آن حوضچه های طبیعی و جالبی را به وجود آورده است که روی حوضچه ها  استخرهایی ساخته شده است.

دریاچه سد ارس

این دریاچه که در واقع پشت سد ارس می باشد، در مرز مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری نخجوان واقع شده است که یکی از سواحل دریاچه ای شمال غرب ایران می باشد. دریاچه سد ارس در فصل پاییز و زمستان محل گذران پرندگان مهاجری است که از شمال اروپا و منطقه سیبری به این منطقه کوچ می کنند. تفرجگاه کمپ ارس کنار این دریاچه واقع می باشد.

تالاب بورالان

تالاب با ارزش بورالان در منطقه کوه های آرارات و در مرز ایران و ترکیه واقع شده است. این تالاب مرزی از محل مرز مشترک ایران – ترکیه در ضلع جنوبی رود خانه قره سو در شمال روستای دیم قشلاق شروع و در امتداد مرز ایران و ترکیه تا ناحیه موسوم به چشمه ثریا که سرچشمه رودخانه قرسو است امتداد می یابد این تالاب زیستگاه انواع مختلف گونه های آبزی و کنار آبزی بوده و یکی از زیباترین جاذبه طبیعی در منطقه می باشد که می تواند مورد بازدید دوستدارن طبیعت قرار گیرد.

تالاب یاریم قیه

این تالاب مرزی، نیزار وسیعی است بین دو کشور ایران و ترکیه که حدود 400 هکتار وسعت دارد. فاصله تالاب از ماکو 23 کیلو متر و از بازرگان در حدود 3 کیلو متر است. این تالاب از پوشش گیاهی غنی برخودار بوده و به لحاظ واقع شدن در نوار مرزی و برخوداریی از امنیت کافی پرندگان خاصی در این زیستگاه زیست می نمایند. عمده این پرندگان درنای معمولی است که در این منطقه جوجه آوری دارد و این می تواند بزرگترین عامل جاذبه طبیعی در این منطقه شده و مورد بازدید دوستداران طبیعت گردد.

آبشار قلعه جوق

آبشار قلعه جوق در فاصله پنج کیلو متری جنوب غرب شهرستان ماکو، در حاشیه روستای قلعه جوق و در میان کوه زیبای قلعه جوق واقع شده است. ارتفاع این آبشار قریب به 80 متر است و آب آن خیلی زیاد نیست ولی شکل قرار گرفتنش بسیار زیبا بوده و دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر می باشد و فضای آن کاملا طبیعی باقی مانده است.

آبگرم باش کندی

چشمه معدنی باشکند در فاصله 6 کیلو متری جاده بازرگان در کیلومتر 13 پس از عبور از کلیسا کندی و باشکند از زمین خارج می شود. جنس سنگ های آن آهکی و خروج آب در چند نقطه همراه با گاز است. از آب این چشمه برای استحمام و برای تسکین درد استفاده می شود.

سد بارون

سد بارون بر روی رودخانه زنگمار در نزدیکی روستای بارون شهرستان ماکو احداث شده است؛ این سد یکی از بزرگترین سدهای شهرستان ماکو می‌باشد که دارای مناظر زیبا و همچنین دریاچه بزرگی است و برای ماهیگیری نیز مناسب است. سد بارون با توجه به اینکه در کنار کلیسای زور زور قرار گرفته مورد توجه بسیاری از گردشگران این منطقه است.

منطقه شکار ممنوع آغ گل

این منطقه با وسعتی قریب 90 هزار هکتار در شمال شرقی شهرستان ماکو واقع شده است و مرتفع‌ترین نقطه آن 2362 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. منطقه آغ گل با توجه به شرایط طبیعی، پوشش گیاهی مناسب و شرایط زیستی خوب، از قدیم زیستگاه گونه های مختلفی از حیات وحش بوده و طی چند سال اخیر به منظور احیای نسل وحوش منقرض شده، تعدادی قوچ و میش وحشی از جزیره کبودان دریاچه ارومیه زنده گیری و در این منطقه رها سازی شده است.

کاخ موزه باغچه جوق
کاخ موزه باغچه جوق در دو کیلو متری جاده ماکو – بازرگان و در روستای باغچه جوق قرار دارد. این کاخ در سال 1272 هجری شمسی ( 1893 میلادی ) به دستور اقبال السلطنه ماکویی (یکی از سرداران مظفرالدین شاه) ساخته شده است. بنای کاخ باغچه جوق به صورت دو طبقه با سقف شیروانی در وسط باغی به مساحت 11 هکتار صورت گرفته است که چشم انداز زیبایی را به منطقه داده است. از نظر بکارگیری مصالح، سیستم آرایش و نوع در و پنجره دارای اسلوب خاص خود است که علاوه بر ویژگی های معماری ایرانی، تاثیر و نفوذ شیوه ساختمانی فرنگی در برخی از عناطر تشکیل دهنده آن بخوبی مشهود است. نقاشی های موجود در بنا که با دقت و ظرافت تمام در جبه داخلی طبقات همکف و اول انجام گرفته حاکی از ذوق و هنر صاحبان فن است که توسط هنرمندان چیره دست انجام شده است.
عمارت کلاه فرنگی
بنای کلاه فرنگی در خیابان طالقانی شهر ماکو قرار دارد و قسمتی از یک مجموعه بزرگ متعلق به علی قلی خان بیات ماکو در زمان قاجار است و مانند نگینی در وسط شهر ماکو است و جلوه خاصی دارد. این عمارت در دو طبقه با پوشش شیروانی و طرح هشت ضلعی منظم بنا شده و دارای تزیینات گچبری، آیینه کاری و نقاشی است. نقوش داخلی این بنا به شکل صلیب است دور تا دور آن بالکن و دارای بیست ستون است.
عمارت شیر و خورشید
بنای شیر و خورشید در خیابان طالقانی و جنب عمارت کلاه فرنگی واقع شده است و متعلق به یکی از افراد خانواده بیات ماکویی در دوره قاجار است. از این بنا به عنوان شورای دادرسی شهر نیز نامبرده می شود. این بنا در دو طبقه بوده و دارای پنجره های چوبی و گچ بری های بسیار زیبایی در ستون ها و نمای بنا می باشد.
بنای بانک ملی
این بنا متعلق به احمد خان بیات ماکو معروف به افخم السلطنه بوده و در دوره قاجار در وسط یک باغ بزرگ در حدود 5/2 هکتار زمین و در دو طبقه با پلان مستطیل شکل با معماری پیشرفته آن زمان طراحی و بنا شده و محل زندگی نامبرده و خانواده ایشان بوده است. بعدا این بنا به بیمارستان ارتش تبدیل شده و چند سالی ادامه داشته که بعد از اشغال ماکو توسط روس ها، از این بنا به عنوان کنسولگری محل استفاده شده است. در زمان نخست وزیر وقت (قوام السلطنه) که روش ها به کشورشان بازگشتند، این بنا به عنوان بانک ملی شعبه ماکو مورد استفاده  قرار گرفته شده و تا سال 1352 ادامه می بابد.
عمارت شهربانی
این بنا در خیابان امام خمینی (ره) شهر ماکو قرار دارد و توسط یکی از خوانین ماکو ساخته شده است که بعدها توسط شهربانی سابق خریداری شد. تاریخ احداث این بنا نامشخص است. اما با توجه به کتیبه موجود در تالار آیینه، تاریخ ساخت آن سال 1320 ه.ق است. بنای قدیمی شهربانی ماکو به صورت دو طبقه احداث شده است. طبقه اول فاقد تزئینات و واحدهای با ارزش وسیع است. ولی در طبقه دوم آن از نظر طرح کلی، پلان و نورپردازی و تقسیمات معقول و تناسبات معماری و به کارگیری شیوه آرایش زمان خود، مانند وجود تالار آئینه کاری و درب های بزرگ ارسی در تالار آئینه و اطاق های مجاور آن با شیشه های رنگین و تزئینات گچ بری جبهه خارجی شامل سرستون های تزئینی و مجسمه های و اشکال گل و بوته و ...، ارزش و بهای زیادی را به این بنا بخشیده است. پلان بنا تقریبا فرم بنای کاخ موزه باغچه جوق را القاء می کند.
بنای دارایی
بنای دارای ماکو مربوط به دوره قاجار است و در فضای باغ مانند با ابعاد 50 *80 به شکل مستطیل در دو طبقه و به صورت کاملا قرینه احداث شده است. این بنا در سمت شمال غرب خیابان امام ماکو قرار گرفته و همچون سایر ابنیه تاریخی ماکو بر روی سکویی سنگی برپا شده است. بنای دارایی به صورت نواری در جهت شرقی- غربی شکل گرفته و دو پیش امدگی مختصر به میزان 7/2 متر از طرفین در بخش شمالی، ورودی های اصلی به طبقه فوقانی را شکل می دهند. اختلاف سطح محوطه شمالی و جنوبی بنا به میزان 1/3 متر است و بنا در سه تراز احداث شده است.
قلعه قبان
در ضلع شمال غربی شهر ماکو، صخره ای است دارای فرورفتگی و برآمدگی بسیار شگفت انگیز و دیدنی که در اصطلاح محلی، قیه نامیده می شود. این صخره بی نظیر هم چون سایبانی، بخش وسیعی از فضا را در بر گرفته که در زیر همین سایه، آثار تاریخی و معماری جالبی باقی مانده که به آن قلعه می گویند و این قلعه را نیز برج و باروهای زیبا و مستحکمی دربر گرفته که به صلابت و عظمت قلعه افزوده است. قلعه قبان یکی از بناهای زیبای تاریخی ماکو است و در بافت قدیمی شهر ماکو در زیر کلاهک سنگی مشرف به این شهر واقع شده است. این منطقه زیباترین و در عین حال ترسناک ترین محلی است که انسان می تواند در آن زندگی کند؛ محدوده قلعه قبان در گذشته بافت اصلی شهر با حصارها، برج و باروهای بلند، پادگان نظامی و مراکز اقامتی و خدماتی در زیرسایه کلاهک بزرگ سنگی قرار داشته و در دوره های تیموری، صفوی، قاجار و معاصر آباد بوده است.
ایوان فرهاد (بام فرهاد)
در۷ کیلومتری شهر ماکو در کنار جاده ماکو بازرگان در روستای سنگر قرار گرفته است. این اثر در مجاورت یک دژ تاریخی مربوط به دوره اورارتو ساخته شده و متعلق به قرن هفتم ق.م می باشد؛ که شامل یک پله کان حجاری شده سنگی ارتباطی با سه اتاق تو در تو با تاقچه های سنگی است. در مجاورت آن و در کنار رودخانه قربانگاه این شهر باستانی واقع شده است.
کلیسا زور زور (ننه مریم)
کلیسای زور زور در ۲۰ کیلومتری ماکو و در روستای بارون واقع است. این کلیسا، شامل دو کلیسای قدیم متعلق به قرن هفتم و یک کلیسای دیگر متعلق به قرن 14 میلادی است که روی کلیسای قدیمی ساخته شده است. بنای این کلیسا در سال 1367 به دلیل آبگیری سد بارون، با حفظ مدارک معماری و با مصالح موجود عینا به نقطه ای مرتفع تر در 600 متری محل اصلی منتقل گردیده است. کلیسای زور زور تنها اثر ثبت شده منطقه آزاد ماکو در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
پل بشگوز (پل پنج چشمه)
پل بشگوز در فاصله حدود یک کیلومتری شهر ماکو واقع شده است. براساس منابع موجود قدمت این پل به زمان صفویه بر می گردد. ابعاد کلی بنا به طول 51 متر و عرض 5/3 متر می باشد. طول دهانه چشمه بزرگ 7 متر و کوچکترین چشمه 5/4 متر است و ضخامت پایه ها نیز 2 متر می باشد. طاق چشمه بزرگ از نوع طاق های هلوچین و چشمه های کوچک از نوع جناغی است و روش اجرای طاق ها نیز به صورت تیغه اجرا گردیده است که در لبه طاق هر دو طرف از یک ردیف سنگ به عنوان شابلون اجرای کار استفاده شده است. در ساخت پل از سنگ های پاک تراش در لبه ها و همچنین پوشش استفاده گردیده است و همچنین از سنگ هایی به شکل نامنظم برای پوشش دهی سطوح استفاده شده است.
پل قلعه جوق
این پل به طول 10 متر و عرض 4/5 متر در کنار روستای قلعه جوق و به عنوان راه ارتباطی گذشته قلعه جوق با ماکو احداث شده است. پل قلعه جوق از یک دهانه بزرگ و یک دهانه کوچک تشکیل شده و مصالح مورد استفاده در این پل نیز به مانند پل بشگوز ماکو از سنگ و گچ می باشد. این پل به واسطه قرار گیری روی بستر صخره ای رودخانه، پی سازی ندارد و در واقع پایه های پل بر روی بستر صخره ای استوار شده اند.
پل کشمش تپه
این پل در شهرستان ماکو و در نزدیکی روستای کشمش تپه قرار دارد. از نوع معماری پل کشمش تپه نشانگر این است که این اثر مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی است. این پل از سه دهانه با تاق هایی با خیز کم و با مصالح سنگی در پایه های پل و آجر در پوشش استفاده شده است. پایه های این پل دارای آب شکن های منحنی شکل در هر دو طرف هستند. در این پل از سنگ های سیاه و سفید در ایجاد تزئینات استفاده شده است و این تزئینات در امتداد پایه های پل یه شکل لوزی با سنگ های سفید در میان کادر سیاه رنگ قرار و همچنین از سنگ های سیاه در لبه تاق ها استفاده شده است که در واقع کادر دهانه پل را مشخص کرده است.
دیواره سنگی ماکو
این دیواره سنگی عظیم، به طول تقریبی 7 کیلومتر شهر ماکو را در ضلع شمالی در چنبره خود گرفته و صحنه ای خوفناک ولی بسیار زیبا خلق نموده است. دیواره سنگی ماکو یکی از بزرگترین کلاهک های سنگی خمیده جهان با شیب منفی 40 درجه، با نام قیه را در خود جای داده است که چون چتری بر فراز شهر ماکو گسترده است و یکی از کتیبه های تاریخی ایران، در دل این کلاهک سنگی به عنوان یکی از خمیده ترین صخره های جهان به دستور شاه عباس صفوی نقش بسته است.
صخره نوردی
منطقه آزاد ماکو فارغ از تاریخ کهن و پر زرق و برق خود، یک ویژگی منحصربه فردی نیز دارد که در بین مناطق آزاد ایران آن را مجزا می کند و آن طبیعت سنگی و صخره ای آن است. منطقه آزاد ماکو با توجه به داشتن دیواره های عظیم سنگی (کوه های چرکین، سبدداغی، قیه و ...) جاذبه های خوبی برای صخره نوردان دارد و مکان بسیار ایده آلی برای برگزاری تورها و فستیوال های منطقه ای، ملی و بین المللی سنگ و صخره نوردی است.
ورزش های تفریحی و پروازی (پاراگلایدر)
منطقه آزاد ماکو به لحاظ داشتن ارتفاعات کوتاه و بلند، جایگاه ویژه ای برای ورزش های پروازی دارد. علاقمندان به این ورزش های مفرح و ماجراجویانه، کوه های ماکو را بهشت پاراگلایدر و سایر وسایل پروازی می دانند. سایت های قابل پرواز در منطقه آزاد ماکو در محور گردشگری قره خاچ به لحاظ موقعیت جغرافیایی به گونه ای است که زمان دسترسی به عملیات تیک آف و لندینگ خلبانان پاراگلایدر در مدت زمان کمی امکان پذیر است.
چشمه ثریا
چشمه ثریا، چشمه ای بزرگ و دیدنی در شمالی ترین نقطه جغرافیایی ایران بین مرز ایران و ترکیه واقع شده است. مجاورت با کوه های پوشیده از برف آرارات در خاک ترکیه و حضور عشایر و روستاهای متعدد با فرهنگ ها و آداب و رسوم های مختلف در مسیر این چشمه، آن را به عنوان یکی از قطب های گردشگری و طبیعت گردی منطقه آزاد ماکو مطرح کرده است.
سو دره سی (دره رند)
سو دره سی که بیشتر به نام دره رند شناخته می شود، در شمال شهر ماکو و در امتداد روستای رند قرار دارد. وجود یک رود خانه پر آب و مزارع و صخره های عظیم این محل را به یک تفرجگاه زیبا و خوش آب و هوا تبدیل کرده است.
منشورهای بازالتی
ستون منشور های بازالتی ماکو در 25 کیلومتری ماکو در کنار جاده ماکو به چالدران قرار دارد و یکی از نمونه های کم نظیر جهان است که حاصل انجماد گدازه های آتشفشانی در دوره سوم زمین شناسی است. در این منطقه، انقباض ناشی از انجماد گدازه و نیروی کششی در سه جهت موازی با سطح گدازه و توده آذرین در جهت قائم، ستون های شش گوش مستقیم خلق کرده است.
آبگرم شوط
چشمه آب گرم شوط در محیطی دلپذیر و مفرح در حاشیه شهر شوط واقع شده است. آب گرم شوط دارای دو سرچشمه اصلی است که به فاصله تقریبی 40 متری بر روی پشته ای با ارتفاعی متفاوت از هم واقع شدهاند. مظهر اصلی چشمه را یک حوضچه طبیعی به شکل نامنظم تشکیل می دهد که در اثر رسوب گذاری آب آن حوضچه های طبیعی و جالبی را به وجود آورده است که روی حوضچه ها استخرهایی ساخته شده است.
دریاچه سد ارس
این دریاچه که در واقع پشت سد ارس می باشد، در مرز مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری نخجوان واقع شده است که یکی از سواحل دریاچه ای شمال غرب ایران می باشد. دریاچه سد ارس در فصل پاییز و زمستان محل گذران پرندگان مهاجری است که از شمال اروپا و منطقه سیبری به این منطقه کوچ می کنند. تفرجگاه کمپ ارس کنار این دریاچه واقع می باشد.
تالاب بورالان
تالاب با ارزش بورالان در منطقه کوه های آرارات و در مرز ایران و ترکیه واقع شده است. این تالاب مرزی از محل مرز مشترک ایران – ترکیه در ضلع جنوبی رود خانه قره سو در شمال روستای دیم قشلاق شروع و در امتداد مرز ایران و ترکیه تا ناحیه موسوم به چشمه ثریا که سرچشمه رودخانه قرسو است امتداد می یابد این تالاب زیستگاه انواع مختلف گونه های آبزی و کنار آبزی بوده و یکی از زیباترین جاذبه طبیعی در منطقه می باشد که می تواند مورد بازدید دوستدارن طبیعت قرار گیرد.
تالاب یاریم قیه
این تالاب مرزی، نیزار وسیعی است بین دو کشور ایران و ترکیه که حدود 400 هکتار وسعت دارد. فاصله تالاب از ماکو 23 کیلو متر و از بازرگان در حدود 3 کیلو متر است. این تالاب از پوشش گیاهی غنی برخودار بوده و به لحاظ واقع شدن در نوار مرزی و برخوداریی از امنیت کافی پرندگان خاصی در این زیستگاه زیست می نمایند. عمده این پرندگان درنای معمولی است که در این منطقه جوجه آوری دارد و این می تواند بزرگترین عامل جاذبه طبیعی در این منطقه شده و مورد بازدید دوستداران طبیعت گردد.
آبشار قلعه جوق
آبشار قلعه جوق در فاصله پنج کیلو متری جنوب غرب شهرستان ماکو، در حاشیه روستای قلعه جوق و در میان کوه زیبای قلعه جوق واقع شده است. ارتفاع این آبشار قریب به 80 متر است و آب آن خیلی زیاد نیست ولی شکل قرار گرفتنش بسیار زیبا بوده و دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر می باشد و فضای آن کاملا طبیعی باقی مانده است.
آبگرم باش کندی
چشمه معدنی باشکند در فاصله 6 کیلو متری جاده بازرگان در کیلومتر 13 پس از عبور از کلیسا کندی و باشکند از زمین خارج می شود. جنس سنگ های آن آهکی و خروج آب در چند نقطه همراه با گاز است. از آب این چشمه برای استحمام و برای تسکین درد استفاده می شود.
سد بارون
سد بارون بر روی رودخانه زنگمار در نزدیکی روستای بارون شهرستان ماکو احداث شده است؛ این سد یکی از بزرگترین سدهای شهرستان ماکو می‌باشد که دارای مناظر زیبا و همچنین دریاچه بزرگی است و برای ماهیگیری نیز مناسب است. سد بارون با توجه به اینکه در کنار کلیسای زور زور قرار گرفته مورد توجه بسیاری از گردشگران این منطقه است.
منطقه شکار ممنوع آغ گل
این منطقه با وسعتی قریب 90 هزار هکتار در شمال شرقی شهرستان ماکو واقع شده است و مرتفع‌ترین نقطه آن 2362 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. منطقه آغ گل با توجه به شرایط طبیعی، پوشش گیاهی مناسب و شرایط زیستی خوب، از قدیم زیستگاه گونه های مختلفی از حیات وحش بوده و طی چند سال اخیر به منظور احیای نسل وحوش منقرض شده، تعدادی قوچ و میش وحشی از جزیره کبودان دریاچه ارومیه زنده گیری و در این منطقه رها سازی شده است.

مسیرهای پیشنهادی برای تورهای گردشگری

تور یک روزه
مسیر آفرود به بام ماکو

مسیر آفرود به بام ماکو

اگر بخواهید لذت دیدن تمامی زیبایی های ماکو  را در یک قاب تجربه کنید می بایست به بلندترین کوه قیه به ارتفاع 1860 متر که به بام ماکو معروف است سری بزنید. یافتن آن بجهت وجود یک دکل مخابراتی بر روی آن کار ساده ای است. جهت دسترسی می توان از جاده خاکی ماکو- دانالود استفاده کرد که بعد از مسافتی کوتاه این جاده، آسفالته خواهد شد، دو دکل در سمت چپ و راست دیده می شود، این جاده آسفالته به دکل سمت چپ و جاده خاکی به دکل سمت راست یا بام ماکو می رسد. یادتان باشد جهت اجرای این برنامه بهتر است از اتومبیل های دو دیفرانسیل استفاده شود. اگر علاقمند به کوهپیمایی هم باشید می توانید در ابتدای جاده ماکو- دانالو بر روی اولین یال سمت راست بروید و در نهایت باعبور از چند شیب بلند و کوتاه و در مدت کمتر از 2 ساعت خود را به بام ماکو برسانید.

تور نیم روزه
تور کلیسای زر زر و دریاچه سد بارون

تور کلیسای زر زر و دریاچه سد بارون

استان آذربایجان غربی، چندین کلیسای ثبت شده در یونسکو را در خود جای داده است، کلیسای زر زر یا ننه مریم یکی از همین کلیساهاست که داستان شنیدنی دارد. در کنار کلیسا می توان نمایی فوق العاده جذاب از دریاچه سد بارون را نیز مشاهده کرد.

تور یک روزه
تور تاریخی شهر ماکو

تور تاریخی شهر ماکو

در این تور یک روزه می خواهیم به ماکوی قدیم سفر کنیم. در آن روزهایی که ماکو به قلعه قدیمی اش خلاصه می شد. در این برنامه از کوه قیه در مرکز شهر ماکو، قلعه قبان، عمارت کلاه فرنگی، عمارت شیر و خورشید، پل قلعه جوق، کاخ سردار(در روستای باغچه جوق) و دخمه فرهاد بازدید و تاریخ ماکو را مرور خواهیم کرد.

تور دو روزه
تور بازدید از آبگرم شوط، کلیسا های ثبت شده یونسکو، چشمه ثریا و تالاب بورالان

تور بازدید از آبگرم شوط، کلیسا های ثبت شده یونسکو، چشمه ثریا و تالاب بورالان

روز اول: بازدید حرکت از آبگرم شوط و در ادامه به سمت قره کلیسا و بازدید از آنجا و سپس سد بارون و کلسیای زر رز و بعد از بازدید در نهایت اقامت در بوم گردی بارون.

روز دوم: صبح از روستای بارون به سمت منشورهای بازالتی حرکت کرده و پس از بازدید راهی چشمه ثریا و تالاب بورالان می شویم تا از مناظر زیبا و جذاب این مناطق لذت برده و سپس جهت قایق سواری به سوی تفرجگاه ارس حرکت خواهیم کرد.

تور یک روزه
تور ارس گردی و قایق رانی در رودخانه بزرگ ارس

تور ارس گردی و قایق رانی در رودخانه بزرگ ارس

در این تور یک روزه که از شهرستان زیبای پلدشت آغاز می شود، متفاوت از سایر نقاط منطقه بوده و سرسبزی و طراوت را بهمراه دارد. رودخانه بزرگ ارس که مرز بین ایران و جمهوری نخجوان است، مسیر خوبی برای تفریح و ماهیگیری محسوب می شود. مناطق سرسبز حاشیه رود ارس که پل دوستی از روی آن عبور کرده و در امتداد ما را به کمپ تفریحی ارس می رساند. کمپ تفریحی ارس دارای ظرفیت قایق رانی، رستوران، سرویس بهداشتی، آلاچیق و ... است که در نزدیکی سد بزرگ ارس قرار دارد.

تور نیم روزه
تور دره و آبشار رند

تور دره و آبشار رند

صبح از شهر ماکو راهی روستای رند خواهیم شد تا از دره و دیوارهای عظیم و بلند آن و نیز آبشار رند که با شدت فراوان بر روی تخته سنگ های پایین دست فرو میریزد دیدن کنیم، مدت زمان دسترسی به روستای رند از شهر ماکو فقط 20 دقیقه به طول می انجامد. آبشار رند مابین روستا های رند و دانالو قرار گرفته و وجود جاده خاکی، مسیر دسترسی به آیشار را آسان کرده است. پس از ثبت خاطرات زیبا از این سفر کوتاه و صرف نهار در دامان طبیعت و استراحت می توان قبل از غروب خورشید به ماکو بازگشت.

تور یک روزه
تور چشمه ثریا و تالاب بورالان

تور چشمه ثریا و تالاب بورالان

اگر قصد سفر به یک مکان جذاب و هیجان انگیز را دارید باید برای یک بار هم که شده به نقطه صفر مرزی ایران و ترکیه سفری داشته باشید. چشمه ثریا یکی از سرچشمه های رود ارس و تالاب بورالان، یکی از تالاب های پر آبی است که هر ساله میزبان هزاران پرنده از کشورهای مجاور است. از این مکان می توان نمای زیبا از قلل کوچک و بزرگ آرارات را به نظاره نشست. در مسیر حرکت به سمت چشمه ثریا از پای دامنه کوه آرارات و از میان دشت بورالان عبور کرده و از طبیعت بکر و مناظر رنگارمگ روستاهای عشایری لذت خواهید برد.

فرودگاه بین المللی منطقه آزاد ماکو

منطقه آزاد ماکو به عنوان جوان ‌ترین و در عین حال بزرگترین منطقه آزاد کشور محسوب می شود که دور بودن از مراکز جمعیتی عمده از جمله تهران، تبریز، ارومیه و توسعه زیرساخت های سرمایه گذاری و اقتصادی از عوامل اصلی ساخت فرودگاه در این منطقه بوده است و سومین فرودگاه استان آذربایجان غربی است که در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو قرار دارد.
احداث این فرودگاه در خرداد ماه سال 1393 در زمینی به مساحت حدود 400 هکتار آغاز شد. مساحت سطوح پروازی این محوطه ۲۰۰ هکتار و طول باند آن سه هزار و ۲۷۰ متر است. این فرودگاه برای هواپیماهای ایرباس 320 طراحی شده و دارای هشت هزار متر مربع ترمینال اصلی و ۸۰۰ مترمربع سالن تشریفات است و ارتفاع برج مراقبت بالغ بر 33متر است.
بهره برداری از این فرودگاه که به طور رسمی از 17 اردیبهشت 1396 آغاز شد، از جمله اقدام های زیرساختی مهم در منطقه با هدف تسهیل تجارت و توسعه آن در شمال غربی ترین نقطه کشور و در نزدیکی دروازه اروپا به شمار می رود. اکنون هر هفته سه پرواز رفت و برگشت از تهران و بالعکس به آن انجام می شود که رفت و آمد شهروندان، گردشگران و سرمایه گذاران را تسهیل می نماید.

بازار ها و بازارچه های مرزی

بازار بزرگ منطقه آزاد ماکو​

بازارچه بزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو در شمال غربی ماکو در زمینی به مساحت 35 هکتار با حدود 500 مغازه با برندهای معتبر در زمینه پوشاک، مواد غذایی و آرایشی و بهداشتی واقع شده است.​

مجتمع تجاری امید

مجتمع تجاری امید در ماکو واقع شده و دارای 130 غرفه است که سالانه پذیرای گردشگران و مسافران زیادی می باشد.

بازارچه مشترک مرزی صنم بلاغی پلدشت

بازارچه مرزی صنم بلاغی ششمین بازارچه مرزی مشترک آذربایجان غربی است که به دلیل روابط تاریخی مردم آذربایجان ایران و جمهوری خودمختار نخجوان در سال 1371 تاسیس و افتتاح شد. این بازارچه 14000 متر مربع مساحت دارد و دارای 30 غرفه با امکانات جانبی می باشد. کالاهای وارداتی قطعات یدکی خودرو و کالاهای صادراتی مصالح ساختمانی، میوه و تره بار، محصولات صنعتی و صنایع چوب است.

صنایع دستی منطقه آزاد ماکو

صنایع دستی مجموعه ای از هنر- صنعت ها است که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه طبیعی و بومی به کمک دست و ابزار ساخته می شود. معمولاً این کلمه به روشهای سنتی ساختن کالاها اطلاق می‌گردد. این دست ساخته ها متاثر از سابقه تاریخی، ویژگی های فرهنگی، ویژگی های جغرافیایی، مکان تولید، عادات اجتماعی، باورهای سنتی، معیارهای زیبایی شناسی بومی و ملی و نیز ذوق هنری و خلاقیت فردی سازنده اثر است. چنین چیزهایی اغلب از لحاظ فرهنگی فوق‌العاده هستند و موارد استفاده آنها بیش از یک تزئین ساده‌است. صنایع دستی منطقه آزاد ماکو، در کنار جاذبه های گردشگری آن نظر همه مسافران و گردشگران را به خود جلب می کنند و ما قصد داریم در این بخش شما را با این آثار زیبا آشنا کنیم. صنایع دستی منطقه آزاد ماکو تنوع و جلوه ی بی نظیری دارد به این علت که آمیخته ای از هنر و تجربه ی مردمان این منطقه هستند.

حصیربافی بی گمان یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی و شاید کهن‌ترین آنها باشد. حصیر به معنی بافت رشته های حاصل از الیاف گیاهی معمولا برگ نی به کمک دست و ابزار ساده دستی است که طی آن محصولات مختلفی مانند زیر انداز، سفره حصیری، انواع سبد و غیره تولید می شود. ساخت حصیر با دست بسته  به نوع مواد خام در دسترس با یکدیگر متفاوت است در منطقه آزاد ماکو معمولا از برگ های تازه نی برای تولید حصیر استفاده می شود. چیغ بافی نیز در زیرمجموعه حصیربافی قرار می‌گیرد با این تفاوت که در روند بافت علاوه بر الیاف گیاهی از نخ پشمی رنگ شده نیز برای ایجاد نقش و طرح‌های سنتی استفاده می‌گردد. مهارت و فن حصیر بافی در روستای عشق آباد پلدشت مورخ 5/10/91 به شماره 388 در فهرست آثار ملی میراث معنوی به ثبت رسیده است.

گلیم یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی و از هنرهای دستی مردمان منطقه آزاد ماکو است. گلیم پوششی بسیار ساده و ابتدایی از فرش است که در بافت آن از گره استفاده نمی شود. که به آن گلیم ساده یا دورو گفته و برای بافت آنها از روش پود گذاری استفاده می شود. این گلیم ها ضخامت کمتری در مقایسه با انواع دیگر دارند طرح و نقش دوروی گلیم یکسان است و در نهایت از دو سمت آن (پشت و رو) می توان استفاده کرد. گلیم به شکل سنتی‌ اش، معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار و یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می‌شود ولی امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه‌های شهری نیز خریداری می‌شود. مهم ترین نواحی بافت گلیم روستاهای منطقه آزاد ماکو می باشد که به سبب طرح و رنگ آن از امتیازات ویژه ای برخوردار است.

منطقه آزاد ماکو به عنوان بخشی کهن و تاریخی از سرزمین ایران از دیرباز دارای رشته های گوناگون و متنوع صنایع دستی بوده است. یکی از مهم ترین صنایع دستی منطقه آزاد ماکو می توان به قالی و فرش دست بافت این منطقه اشاره کرد که با توجه به قدمت آن جایگاه ویژه ای در میان فرش های دست بافت تولید شده دارد.

یکی از دوخت های تزئینی و از هنرهای اصیل ایران است. این هنرهای اصیل در ایتدای ظهور تمامی موادی از جنس طلا و نقره بوده اما در طول زمان به دلیل گران بودن آن جنس مواد اولیه عوض شده و امروزه از مواد مصنوعی ساخته می شود. در گذشته این دوخت برای تزئین لباس، پرده های مجلل تالارها، روتخت خوابی و غیره استفاده می شد. اما امروزه برای وسایل مثل رومیزی، روتختی، سجاده، جا نماز، جلد قرآن و روکش جعبه دستمال کاغذی و تابلو به کار می رود. از رشته های مختلف رودوزی های سنتی می توان به سرمه دوزی، پولک دوزی و چهل تکه دوزی و غیره اشاره کرد.

تراش دادن سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی با ابزار و وسایل مخصوص برای استفاده در زیور الات، ظروف زینتی و اشیاء تزئینی متفاوت دیگر یکی از رشته های صنایع دستی است. سنگها به صورت خام (به اصطلاح هنرمندان این رشته زنده) از معادن تهیه شده و پس از درنظرگرفتن الگو یا طرح پیش بینی شده تراش می خورد. تراش آن ها با یک دستگاه تراش برقی انجام می گیرد. پس از دادن فرم مورد نظر به سنگ آن را پولیش (براق) نموده و در زیور الاتی همچون انگشتر، گردنبند، دستبند و گشواره جای می دهند. تحقیقاتی در مورد خواص درمانی سنگها نیز صورت گرفته که خود باعث رونق این هنر می گردد.

سفال در واقع نخستین محصول هنری و صنعتی مردمان اولیه و حاصل نیاز و شعور آدمی در به کار گیری عوامل طبیعت است و از آنجا که مواد اولیه آن شامل: خاک، آب و آتش در سرزمین های محل سکونت بشر یافت می شده است، سفالگری هنری همگانی بوده که نه تنها سلیقه ابداع کننده، بلکه نشانه های معینی از زندگی اجتماعی و دوره زندگی و ویژگی های مادی و معنوی تولید کننده آن را به ما نشان می دهد.

منبت هنر کندن نقوش مختلف روی چوب است. در منطقه ی آذربایجان غربی هیچ کس به درستی نمی داند که هنر منبت چوب از چه زمانی شکل گرفته و برای رسیدن به حد تکامل فعلی چه مراحلی را پیموده است، اما آنچه مسلم است تاریخ منبت کاری این منطقه بالطبع جدا از تاریخ مصرف چوب نیست. معمولا منبت کاران انواع مختلف چوب هایی را که دارای سطح صاف و مناسب هستند مانند: چوب گردو، گلابی، سنجد، توت و ممرز و افرا را برای تزئینات داخلی استفاده می کنند و این به علت وفور همین چوب ها در این منطقه می باشد و مهمتر از آن استفاده از چوب گردو به دلیل کیفیت بالای آن (قابلیت اره شدن، رنده شدن و پرداخت لاک پذیری و غیره) می باشد. مهمترین محصول نهایی در منبت منطقه انواع دستی و پشتی مبل، تابلوهای تزئینی و ... می باشد.

معرق کاری روی چوب عبارت است از ایجاد نقوش و طرح های مختلف که از کنار هم قرار دادن چوب در کنار یکدیگر به وجود می آید و بر دو نوع است. معرق برجسته و معرق تخت یا صاف. در معرق برجسته نقش و طرح مورد نظر را بالاتر از سطح چوب قرار می دهند و سپس اطراف آن را تزیین می کنند ولی در معرق تخت یا صاف ابتدا نقش و طرح مورد نظر را بر روی سطح چوب قرار می دهند و داخل طرح را خالی می کنند و سپس نقش ایجاد شده را با چوب رنگی صاف یا صدف می پوشانند. طرح تابلوهای معرق از نقوش اسلیمی، ختایی، موضوعات شاهنامه، مینیاتور نقاشان مشهور و سایر تصاویرمی باشد.

ساخت آلات موسیقی با توجه به اینکه اغلب سازندگان آن، خود آشنایی کامل به موسیقی و نواختن آن دارند از سالیانه گذشته در منطقه معمول بوده است. هنرمندان ماده اولیه این سازها را اغلب از چوب توت و گردو که فراورده داخل خود منطقه است انتخاب کرده و تمامی مراحل ساخت آن را طبق الگوهای موجود خود شخصا بر عهده می گیرند. اعمال سلیقه شخصی سازنده در ساخت برخی از تزئینات سازها از خلاقیت های هنرمندان است که چشم هر بیننده ای را به خود مشغول می کند.

منطقه آزاد ماکو به لحاظ داشتن گستره بسیار غنی از گیاهان دارویی و غذایی و سبزیجات متنوع که در سطح منطقه می‌رویند، سفره غذایی خاص خود را نیز دارد. از انواع نوشیدنی‌های گرم که با گیاهان دارویی درست می‌شود گرفته تا انواع غذاها، آش‌های محلی، از دیرباز در منطقه پخت می‌شود. آب و هوای معتدل موجب رشد صدها نوع گیاه دارویی و غذایی در منطقه شده است که در تمام غذاهای سنتی محلی رد پای آنها را می‌توان دید.

از زمان‌های قدیم بازی‌های بومی از جمله رسوم غیرقابل منفک مناطق روستایی بوده است. در منطقه آزاد ماکو بازی‌های بومی که شاید به لحاظ نام با دیگر مناطق کشور فرق داشته باشند، انجام می‌شده که امروزه در حال احیاء هستند. قَییش قَییش، هولو قَیدَه، خَستَ کین، هفت سنگ و اسب سواری و تیراندازی از جمله بازی‌های بومی و محلی منطقه آزاد ماکو است.

معرفی گمرکات مرزی منطقه آزاد ماکو

 گمرک بازرگان

گمرک بازرگان، از بزرگترین گمرکات مسافری ایران در  منطقه آزاد ماکو( شهر بازرگان) واقع شده که مرز بین ایران و ترکیه است و در ۱۵ کیلومتری شمال شهرستان ماکو قرار گرفته است. این گمرک در سال ۱۳۰۵ ساخته شده است که تنها مرز ۲۴ ساعته و بین‌المللی ما بین ایران و ترکیه می‌باشد. نام این گذرگاه از طرف کشور ترکیه مرز گوربولاغ‌ می‌باشد.

گذرگاه مرزی بازرگان، مهمترین گمرک زمینی کشور است و بعنوان دروازه اروپا یا پیشانی ایران بشمار می‌رود که روزانه صدها مسافر داخلی و خارجی (توریست و گردشگر) و صدها کامیون ترانزیتی و سواری از این شهر دیدن و تردد می‌نمایند.

گمرک مزبور در حال حاضر در سطح مدیر کل و به منظور انجام امور مختلف گمرکی شامل مسافری، واردات، صادرات، ترانزیت، قضایی فعالیت نموده و همچنین گمرک پلدشت و بازارچه‌های ساری سو و صنم بلاغی تحت مدیریت گمرک بازرگان مشغول فعالیت می‌باشند. همچنین این گمرک دارای دو ورودی جداگانه تریلر و اتوبوس و سواری می‌باشد.

 گمرک بازرگان

گمرک بازرگان، از بزرگترین گمرکات مسافری ایران در  منطقه آزاد ماکو( شهر بازرگان) واقع شده که مرز بین ایران و ترکیه است و در ۱۵ کیلومتری شمال شهرستان ماکو قرار گرفته است. این گمرک در سال ۱۳۰۵ ساخته شده است که تنها مرز ۲۴ ساعته و بین‌المللی ما بین ایران و ترکیه می‌باشد. نام این گذرگاه از طرف کشور ترکیه مرز گوربولاغ‌ می‌باشد.

گذرگاه مرزی بازرگان، مهمترین گمرک زمینی کشور است و بعنوان دروازه اروپا یا پیشانی ایران بشمار می‌رود که روزانه صدها مسافر داخلی و خارجی (توریست و گردشگر) و صدها کامیون ترانزیتی و سواری از این شهر دیدن و تردد می‌نمایند.

گمرک مزبور در حال حاضر در سطح مدیر کل و به منظور انجام امور مختلف گمرکی شامل مسافری، واردات، صادرات، ترانزیت، قضایی فعالیت نموده و همچنین گمرک پلدشت و بازارچه‌های ساری سو و صنم بلاغی تحت مدیریت گمرک بازرگان مشغول فعالیت می‌باشند. همچنین این گمرک دارای دو ورودی جداگانه تریلر و اتوبوس و سواری می‌باشد.

گمرک پلدشت

پلدشت یکی از شهرهای مرزی استان آذربایجان غربی در شمال غربی‌ترین نقطه ایران و ساحل رود ارس است. این شهر مرکز سیاسی و اداری شهرستان پلدشت است.  شهر پلدشت در میان دو دشت شیبلو و زنگنه قرار گرفته ‌است. از این شهر به راحتی می‌توان «شاه‌تختی» در جمهوری خودمختار نخجوان و حتی ساختمان‌های شهر نخجوان را دید. مردم دو شهر همسایه (پلدشت و نخجوان) قرابت اجتماعی و مراودات فرهنگی مختلفی دارند و به عنوان یکی از دروازه‌های جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان محسوب می‌شود.

 پل پلدشت-شاه‌تختی در محدوده مرز ایران و جمهوری خودمختار نخجوان با عنوان “پل دوستی” در سال 1386 افتتاح شد که تردد بین دو سوی مرز از طریق این پل انجام می گیرد.

گمرک پلدشت

پلدشت یکی از شهرهای مرزی استان آذربایجان غربی در شمال غربی‌ترین نقطه ایران و ساحل رود ارس است. این شهر مرکز سیاسی و اداری شهرستان پلدشت است.  شهر پلدشت در میان دو دشت شیبلو و زنگنه قرار گرفته ‌است. از این شهر به راحتی می‌توان «شاه‌تختی» در جمهوری خودمختار نخجوان و حتی ساختمان‌های شهر نخجوان را دید. مردم دو شهر همسایه (پلدشت و نخجوان) قرابت اجتماعی و مراودات فرهنگی مختلفی دارند و به عنوان یکی از دروازه‌های جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان محسوب می‌شود.

 پل پلدشت-شاه‌تختی در محدوده مرز ایران و جمهوری خودمختار نخجوان با عنوان “پل دوستی” در سال 1386 افتتاح شد که تردد بین دو سوی مرز از طریق این پل انجام می گیرد.

جشنواره ماکوگرام سال 1397

جشنواره گردشگری و سفرنگاری با عنوان «ماکوگرام» با هدف معرفی ظرفیت‌های گردشگری و سرمایه‌گذاری ماکو به همت سازمان منطقه آزاد ماکو، برگزار شد. این جشنواره با یک فراخوان برای علاقمندانی که روایت‌گر سفرهای خود بودند و آنچه را که می‌بینند و حس می کنند به رشته تحریر در می‌آورند، در قاب دوربین جای می‌دهند و ثبت می‌کنند برای مسافران آینده، برگزار شد. هدف از برگزاری این جشنواره شناسایی و معرفی ظرفیت‌های گردشگری منطقه آزاد ماکو از طریق ابزارهای فضای مجازی بود. این جشنواره رقابت بین بزرگان سفرنگاری ایران در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بود که در مدت یک هفته ماکو را به دنیا نشان دهد و برای این کار از ابزارهای رایج کمک گرفته شد.

جشنواره گردشگری و سفرنگاری با عنوان “ماکوگرام” با حضور ۶۰ نفر از فعالان گردشگری و خبرنگاران گردشگری و میراث فرهنگی که از بین ۲۵۸ نفر شرکت کننده انتخاب شده بودند در تاریخ 8 مرداد 97 با هدف معرفی ظرفیت های گردشگری ماکو و فراهم سازی زمینه معرفی منطقه در عرصه های ملی و بین المللی، گسترش بوم گردی و ایجاد اقامتگاه های بومی، فراهم سازی امکانت رفاهی و گردشگری، ایجاد و توسعه برندینگ برای منطقه آزاد ماکو آغاز به کار کرد و در تاریخ 12 مرداد 97 با معرفی نفرات برتر به کار خود پایان داد.

سفرنگارها هر روز و در طول گشت و گذار خود در گوش چپ گربه ایران از طبیعت، تاریخ، آداب و رسوم، خوراک و مردم روایت کرده و با ثبت عکس، فیلم، تصاویر زنده و … این خطه از کشور را به مخاطبان خود معرفی می‌کردند. گردشگری الکترونیک این امکان را فراهم آورد که ظرفیت‌ها و پتانسیل های موجود در منطقه آزاد ماکو به بازارهای هدف گردشگری معرفی شد. مستندسازی از ظرفیت های موجود در صنعت گردشگری و نیز اقدامات صورت گرفته در مسیر توسعه منطقه آزاد ماکو با رویکرد جامع نگری در جشنواره ماکوگرام مورد تاکید بود.

در این جشنواره بیش از یک هزار عکس و فیلم جهت معرفی ظرفیت ها، جذابیت ها و آداب و رسوم منطقه آزاد ماکو تولید ومنتشر شد.

تمامی حقوق این وبسایت، متعلق به سازمان منطقه آزاد ماکو می باشد.​ ۱۴۰۲

ورود